Պեկին

Տարածքը` 16,8 հզ. քառ. կմ

Բնակչությունը` մոտ 17 մլն մարդ ( 2010 թ.)

Պեկինը ( չինարեն` Բեյցզին, բառացի` հյուսիսային մայրաքաղաք ) գտնվում է Չինական մեծ հարթավայրում` Սիշանյան լեռների ստորոտում` Յունդիհե գետի ավազանում: Կլիման բարեխառն է, մուսսոնային:

ՊԵկինն իր հարակից շրջաններով առանձնացված է որպես կենտրոնի ենթակայության ինքնուրույն վարչական միավոր. կազմված է 18 նահանգային ու 273 գավառական միավորներից:

Մ. թ. ա. 1027 թ-ին Պեկինը հիշատակվել է Ցզի անունով: 608 թ-ին Յան կայսեր հրամանով Հուանհե գետի ջրերն այստեղ են հասցվել ջրանցքով, որը մինչև օրս գործում է և նավարկելի է: 936 թ-ին քաղաքն անվանել են Սիցզին, 937 թ-ին` Նանցզին, 12-րդ դարի կեսից` Չժունդու կամ Դասին: 1215 թ-ին քաղաքը նվաճել են մոնղոլները. 13-14-րդ դարերում Դադու կամ մոնղոլական Հանբալըկ անվամբ եղել է մոնղոլական Յուան կայսրության մայրաքաղաքը: 1368թ-ից` մոնղոլական լծից Չինաստանի ազատագրումից հետո, կոչվել է Բեյպին ( խաղաղ հյուսիս ): 1421 թ-ին, դառնալով չինական Մին կայսրության մայրաքաղաքը, անվանել են Բեյցզին: 1644 թ-ին Պեկինը գրավել են ապստամբած գյուղացիները, ապա մանջուրները, որոնք Չինաստանում հիմնել են Ցին թագավորական հարստությունը:

1912 թ-ին` Սինհայի բուրժուական հեղափողության ժամանակ, Պեկինը հռչակվել է Չինական Հանրապետության մայրաքաղաք: 1937 թ-ին քաղաքը զավթել են ճապոնացիները: ԽՍՀՄ-ի օգնությամբ 1945 թ-ին Կվանտունյան բանակն այնտեղից դուրս մղելուց հետո 3,5 տարի եղել է Գոմինդանի ( Ազգային ժողովրդական կուսակցություն ) իշխանության տակ: 1949 թ-ի հունվարի 31-ին Չինաստանի բանակն ազատագրել է քաղաքը և հռչակել Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն ( ՉԺՀ )` Պեկին մայրաքաղաքով:

Պեկինը Չինաստանի 3-րդ խոշոր քաղաքն է` Չունցինից և Շանհայից հետո, մոլորակի ամենաարագ աճող քաղաքային ագլոմերացիան, Չիանաստանի ամենախոշոր տրանսպորտային հանգույցը, որտեղ խաչաձևվում են բազմաթիվ երկաթուղիներ և ավտոմայրուղիներ, ավելի քան 100 օդային ուղիներ: Պեկինում է Շոուդու միջազգային օդանավակայանը, գուրծում է մետրոպոլիտեն ( 1970 թ-ից ): Քաղաքը նախանավահանգիստ է Դեղին ծովի Բոհայվան ծոցում ( ծովից հեռու է 180 կմ ) և Պեկինի ջրանցքով ( 25 կմ ) կապվում է Յունդինհե գետին:

Չիաստանի խոշորագույն ուսումնական հաստատություններից մայրաքաղաքում են Պեկինի համալսարանը ( 1898 թ. ), բազմաթիվ բուհեր, գիտահետազոտական ինստիտուտներ, ՉԺՀ գիտությունների, բժշկական և գյուղատնտեսական գիտությունների ակադեմիան, աստղադիտարանը, բուսաբանական այգին, գործում են Գեաղրվեստի պատկերասրահը, Չինաստանի պատմության, Չինական հեղափոխության, Գուգուն ( նախկին կայսերական պալատը ) և այլ թանգարաններ, գրադարաններ, թատրոններ:

Չիանական օպերային արվեստը, որի կենտրոնը Պեկինն է, չինական մշակույթի գլխավոր նվաճումներից է. այն երգի, երկխոսության և ժեստերի, շարժումների, մարտական հնարքների ու ակրոբատիկայի բեմական գործողությունների համադրություն է:

Պեկինի պատմաական մասը կառուցվել է խիստ երկրաչափորեն. կազմված է Ներքին ու Արտաքին քաղաքներից: Հնագույն` Ներքին քաղաքը ներառում է Կայսերական քաղաքի համալիրը, որի միջուկը Փակ քաղաքն է` Կայսերական պալատի համալիրով ( 15-րդ դարի առաջին կես ): Կայսերական քաղաքի համալիրում են Տայմյաո ( նախնիների հիշատակի ) տաճարը ( 1420 թ., վերակառուցվել է 1544թ.-ին ), Երեք ծովերի զբոսայգին և այլ շինություններ: Արտաքին քաղաքի հարավային մասում է ՙ Երկնքի տաճար ՚ համալիրը ( 1420 - 1530 թթ., վերակառոցվել է 18-ից 19-րդ դարերում):

1949 թ-ին Ժողովրդական հեղափողության հաղթանակից հետո սկսվել է Պեկինի վերակառուցումը. ընհարձակվել է գլխավոր մայրուղին, կառուցվել են բազմաթիվ բնակելի տներ, հասարակական շենքեր, ստեղծվել են նոր թաղամասեր:

Քաղաքական - վարչական կենտրոնը Տյանանմին հրապարակն է, որի արևմտյան և արևելյան մասերում են Ժողովրդական ներկայացուցիչների համաչինական համագումարների, Չինական հեղափոխության և Չինաստանի պատմության թանգարանների շենքերը:

Պեկինում են անցկացվել 29-րդ օլիմպիական խաղերը ( 2008 թ. ):