Սազ, լարային կսմիթավոր նվագարան: Տարածված է Կովկասում, Մերձավոր Արևելքում: Տանձաձև իրանը(թթենուց կամ ընկուզենուց) ծածկված է բարակ կափարիչով, որի վրա կան ձայնադարձիչ անցքեր, կոթին զետեղված են փարդաներ: Լարերը մետաղյա` բաժանված են 3 կամ 4 երկանդամ կամ եռանդամ ունիսոն խմբերի: Առաջին խումբը մեղեդիական նշանակում ունի, 2-րդը` ձայնառության, 3-րդը` լրացուցիչ ներդաշնակային, մասամբ էլ մեղեդիական: Լարվածքը սովորաբար կվարտա-կվինտային է, փարդաների օգնությամբ ստացվող հնչյունաշարը, որպես կանոն, դիատոնիկ: Նվագում են ոսկրյա կամ եղջյուրյա կնտնտոցով` հարվածելով բոլոր լարերին միաժամանակ, ուստի մեղեդին շարունակ ուղեկցվում է ներդաշնակային գունեղ ֆոնով: Տեմբրը զնգուն է, բայց փափուկ:
Հայաստանում սազն առավելապես աշուղական նվագարան է, իր երգեցողությանը սազով է նվագակցել Շիրինը: 1925թ.-ին Վ.Բունին իր Արևելյան սիմֆոնիկ նվագախմբի համար ստեղծել էր սազերի ընտանիք` Զուռա, Չոնգուր, Սազ-բարիտոն և բաս (ներկայումս գործածական չէ): Սազերի ունիսոն խումբ կիրառվել է Հայկական ժողովրդական երգի ու պարի պետական անսամբլում(մինչև 1957-ը): Սազի մասին հիշատակվել է նաև ՙՍասունցի Դավիթ՚ էպոսում:
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/05/Baglama_turc_manche_long.jpg?uselang=ru
Դասերը, որոնց պատկանում է |
Ոլորտում առկա հասկացողությունները |