ԿԱԹՈԼԻԿՈՒԹՅՈՒՆ - քրիստոնեության հիմնական ուղղություններից է: Դեռևս IV դարում Արևմուտքի միակ՝ Հռոմի աթոռը, իր իրավասությանը ենթարկելով Արևմուտքի եկեղեցիները, ձգտել է Արևելքում ևս տարածել իր գերիշխանությունը: Հռոմի աթոռը իրեն բարձր է դասել տիեզերական մյուս աթոռներից (Կ. Պոլիս, Ալեքսանդրիա, Անտիոք, Երուսաղեմ) և միջամտել Արևելքի եկեղեցական գործերին: 451-ի Քաղկեդոնի ժողովը և քրիստոնյա Արևելքին պարտադրած դավանական նորամուծությունն Արևելքում գերիշխանության հասնելու Հռոմի աթոռի դրսևորումներից էր, որը հանգեցրել է Ընդհանրական եկեղեցու պառակտման: Հռոմի պապերի նկրտումներն Արևելքի նկատմամբ հանդիպել են Կ. Պոլսի պատրիարքների հակազդեցությանը: 867-ին Կ. Պոլսի ժողովում Հույն եկեղեցին խզել է իր կապերը Հռոմի եկեղեցուց: Այդ խզումը շարունակվել է որոշ ընդհատումներով և իր վերջնակետին հասել 1054-ին, երբ Հռոմն ու Կ. Պոլիսը փոխադարձաբար նզովել են միմյանց և վերջնականապես բաժանվել: Բաժանման դավանական առիթը Արևմուտքի ընդունած ՙև Որդւոյ՚ (Filioque) վարդապետությունն էր, ըստ որի՝ Ս. Հոգին բխում է Հորից և Որդուց: Դրանով քրիստոնեական եկեղեցում առաջացել է նոր բաժանում՝ արևմտյան կաթոլիկական և արևելյան երկաբնակ ուղղափառ (օրթոդոքս):
Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցու գլուխը Հռոմի պապն է, որի նստավայրը՝ Վատիկանը, 1929-ին ճանաչվել է առանձին պետություն:
Հռոմը փորձել է ամենատարբեր եղանակներով Կաթոլիկություն տարածել նաև Հայաստանում, որի արդյունքում ներկայիս գույություն ունի Հայ կաթողիկե եկեղեցին:
Կաթոլիկ եկեղեցին ավանդական մյուս եկեղեցիներից տարբերվում է դավանական, վարդապետական, ծիսական, եկեղեցական կառավարման, կազմակերպա-կանոնական յուրահատկություններով:
Կաթոլիկությունը տարածված է հիմնականում Եվրոպայում, Լատինական և Կենտրոնական Ամերիկայում, նաև Հս. Ամերիկայում, Ասիայում, Աֆրիկայում, Ավստրալիայում և ունի միլիոնավոր հետևորդներ:
2001թ. Քրիստոնեությունը Հայաստանում պետական կրոն հռչակելու 1700 ամյակի տոնակատարություններին իր մասնակցությունն է բերել նաև Հռոմի Հովհաննես-Պողոս Պապը, որը ողջ կաթոլիկ աշխարհի անունից հայ ժողովրդի ներողամտությունն է հայցել պատմության ընթացքում կաթոլիկների կողմից հայերին հասցված նեղությունների համար:
Ներկայիս Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին ջերմ հարաբերությունների և սերտ համագործակցության մեջ է ինչպես Կաթոլիկ, այնպես էլ ավանդական մյուս Եկեղեցիների հետ: Տեղի են ունենում եկեղեցականների փոխայցելություններ, ուսանողների փոխանակումներ և բազում համատեղ կրթական և սոցիալական ձեռնարկներ:
![]() |
![]() |
![]() |