ՏՈԿԻՈ

Տարածքը` 2187,65 քառ կմ

Բնակչությունը` 13051961 մարդ

Տոկիոն գտնվում է Հոնսյու կղզու հարավ - արևելքում` Էդոգավա, Արագավա, Սումիադա, Տամա գետերի գետաբերանում` Խաղաղ օվկիանոսի` Տոկիոյի ծոցի ափին` Կանտո հարթավայրում: Կլիման մերձարևադարձային, մուսոնային է: Հաճախակի են թայֆուններն ու երկրաշարժերը. վերջինը ( 1923 թ. )`8,3 բալլ ուժգնությամբ, խլել է 142 հազ. մարդու կյանք:

Մեծ Տոկիոն ( Տոկիո - տո ) Ճապոնիայի վարչական պրոֆեկտուրաներից է ` Տոկիոյի մայրաքաղաքային պրոֆոկտուրան, և բացի Հոնսյու կղզու հարավարևելյան մասից կազմված է 23 վարչական շրջաններից, 26 առանձին քաղաքներից, 7 ավանային համայնքներից, 8 գյուղից, Իձու և Օգասավարա կղզիներից:

Մայրաքաղաքը ղեկավարում է համաժողովրդական քվեարկությամբ ընտրված պրոֆեկտուրայի խորհուրդը` նախագահի գլխավորությամբ: Տոկիոյում են երկրի կառավարությունը և կայսրի պալատական համալիրը` ճապոնական կայսրի գլխավոր նստավայրը:

Տոկիոն հիմնադրվել է 12-րդ դարում, երբ զինվոր Էդո Տարո Սիգեդան այնտեղ կառուցել է ամրոց: 1457թ. - ին այդ վայրում կառուցվել է Էդո սամուրայական դղյակը, որի շուրջ տարածվել են արհեստավորների և առևտրականների բնակավայրեր:1590 թ. - ին տիրել է պետական գործիչ Հեյասու Տոկուգավան, իսկ 1603 - 1867 թթ - ին Էդո դղյակը եղել է Տոկուգավա տան սյոգուների ( զինվորական առաջնորդներ, ավատատրիական խոշոր տների ներակայացուցիչներ ) նստավայրը (մինչև 1868 թ. Ճապոնիայի մայրաքաղաքը Կիոտոն էր` կայսրերի նստավայրը ) 1720 թ - ին Էդոյի բնակչությունը 1 մլն էր ( աշխարհի ամենախոշոր քաղաքը ): 1869 թ-ին ` սյոգունության վերացումից հետո, կայսրի նստավայրը տեղափոխվել է Էդո, որը 1896թ - ին վերանվանվել է Տոկիո ( Արևելյան մայրաքաղաք ) և դարձել մայրաքաղաք:

Տոկիոն Ճապոնիայի գլխավոր ֆինանսական և արդյունաբերական կենտրոնն է, աշխարհի 3 ֆինանսական կենտրոններից ( Նյու - Յորքի և Լոնդոնի հետ ): Տոկիոյում են կենտրոնացված ապրանքային և ֆինանսական սակարանները, խոշորագույն ֆինանսաարդյունաբերական խմբերը ( Միցուբիշի, Սումիտոմո, Միցուի և այլն ), բանկերը ( Ճապոնական, Զարգացման, Արտահանման - ներմուծման և այլն ):

Զարգացած են առավելապես գիտատար և բարձր տեխնոլոգիական, էլեկտրատեխնիկական, էլեկտրոնային և օպտիկամեխանիկական արտադրությունները, մեքենաշինությունը, սարքաշինությունը, ավտոմեքենաշինությունը, նավաշինությունը, նավթամշակման, նավթաքիմիական, քիմիական, տպագրական, թեթև, տեքստիլ, սննդի և այլ արտադրությունները:

Տոկիոն Ճապոնիայի հիմնական տրասպորտային հանգույցն է. քաղաքում գործում են Հանեդա և Նարետա միջազգային օդանավակայանները, մերտոպոլիտենը: Տոկիոն բազմաթիվ ճեպընթաց ավտոմայրուղիներով ու երկաթուղիներով կապված է երկրի այլ քաղաքներին: Երկրի արտաքին առևտրի շրջանառության կեսից ավելին կատարվում է քաղաքամերձ Յոկահամա, Կավասակի, Յոկոսովա, Տիբա նավահանգստներով:

Ճապոնիայի մշակութային կարևորագույն կենտրոններից մայրաքաղաքում են գիտությունների և արվեստի ակադեմիաները, Տոկիոյի համալսարանը ( հիմնադրվել է 1887թ. ), բազմաթիվ բուհեր, գիտահետազոտական ինստիտուտներ, լաբորատորիաներ և կենտրոններ, գրադարաններ, թատրոններ, համերգասրահներ և ավելի քան 30 թատրոններ:

Տոկիոյում սակավ են կանաչապատ տարածքները, իսկ կենտրոնը կառուցապատված է քարե, աղյուսե շենքերով ու երկաթբետոնե երկնաքարերով: Քաղաքը բաղկացած է 2 խոշոր մասերից` Յամանոտի ( բլրային ) և Սուտամատի ( ցածրադիր ):

Տոկիոյի պատմական կենտրոնը Նիհոմբասի շրջանն է, որտեղ պահպանվել են կայսերական պալատի համալիրը ( մոտ 1600թ. , վերականգնվել է 19-րդ դարրի սկզբին ), Ռիկոշեն լանդշաֆտալին զբոսայգին ( 17-րդ դարի վերջ - 18-րդ դարի սկիզբ ), սինթոիստական Տոսյեգու ( ժամանակակից տեսք է ստացել 17-րդ դարում ) և Մեյգի ( 19-րդ դարի վերջ ), բուդդայական Կաննոն ( հիմնադրվել է 17-րդ դարում, վերականգնվել 20-րդ դարում ) տաճարները և ճարտարապետական այլ հուշարձաններ: