Հանրագիտարան

ՆԱԽՈՐԴ ԿՈՆՑԵՊՏՆԵՐ: հանրագիրտարան → ատամ

ատամ(1), ատամ(2)

Բացատրություն

Ատամ, լորձաթաղանթի ոսկրացած պտկիկներ, որոնք ծառայում են ուտելիքի մեխանիկական մշակման համար: Մարդու օրգանիզմի ամենակարծր մասերից են: Նրանց օգնությամբ մարդը ծամում, մանրացնում է սնունդը, ուստի ատամները պետք է շատ ամուր լինեն: Մարդկանց ատամները կարևոր դեր ունեն նաև խոսքում՝ որոշ հնչյունների արտաբերման համար: Էվոլյուցիայի ընթացքում ատամներն առաջացել են ջրում բնակվող ողնաշարավոր կենդանիների հեռավոր նախնիների մարմինը ծածկող թեփուկների ձևափոխման արդյունքում: Կենդանիների ատամները պաշպանության, հարձակման և որսը բռնելու միջոց են: Տարբեր կենդանիների ատամների ձևերը տարբեր են. ձկների ատամներն ավելի հասարակ են, կոնաձև, կաթնասուններինը բարդ են՝ առանձին խմբերի (կտրիչներ, ժանիքներ, աղորիքներ) բաժանված: Առավել զարգացած են կրծողների կտրիչները, գիշատիչների՝ ժանիքները: Հաճախ ժանիքները որոշ կենդանիների (վարազ, ծովափիղ, փիղ) արական սեռի հատկանիշ են: Լավ զարգացած են խոտակեր կենդանիների աղորիքները: Մարդկանց ատամները ծնոտների վրա տեղադրված են այնպես, որ դրանց պսակները գոյացնում են, այսպես կոչված, ատամնային աղեղներ կամ շարքեր: Հասուն մարդու յուրաքանչյուր ատամնաշար պարունակում է 16 ատամ՝ 4 կտրիչ, 2 ժանիք, 4 փոքր և 6 մեծ աղորիքներ, որոնք տարբերվում են իրենց ձևերով և ատամների քանակով: Վերին և ստորին ատամնաշարերն իրար կցելիս ատամները միակցվում են որոշակի փոխհարաբերությամբ, որը կոչվում է ատամնակծվածք: Ատամների զարգացումը բարդ գործընթաց է. այն սկսվում է սաղմի զարգացման վաղ փուլում և շարունակվում մինչև 18-20 տարեկանը: Կաթնատամների ծկթումը, այսինքն՝ լնդերի բարակելը և պսակի երևան գալը բերանի խոռոչում սկսվում է արտաարգանդային կյանքի 7-րդ ամսից և վերջանում 3-րդ տարվա սկզբում (առաջինը ծլում են ստորին միջային կտրիչները): Կաթնատամները 20-ն են: Ծնոտների յուրաքանչյուր կեսի վրա կա՝ երկու կտրիչ, մեկ ժանիք և 2 աղորիքներ: Կաթնատամներն ունեն մի քանի առաձնահատկություններ, փոքր են, ունեն քիչ թմբիկներ և արմատները հեռացած են իրարից, որոնց արանքներում գտնվում են մնայուն ատամների սաղմերը: Մնայուն և կաթնատամների արմատների թիվը նույնն է: Երեխայի ատամների ձևավորման համար կարևոր նշանակություն ունի հղիության նշված ժամկետներում մոր և երեխայի լիարժեք սնունդը, ոչ ճիշտ սնուցումը, հյուծող հիվանդությունները, հատկապես հղի կնոջ և կրծքի երեխայի սննդում վիտամինների, կալցիումի և ֆոսֆորի աղերի անբավարարությունը նպաստում է ատամների պինդ հյուսվածքների ձևավորման խանգարմանը: Նման ատամներն ավելի շուտ են ախտահարվում: Ավելին՝ https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BF%D5%A1%D5%B4

Translate using google

ՀԱՅԵՐԵՆ

[գոյական]

1. ատամ
Wiktionary: ատամ

[ոլորտ]

         1. - կաթնասուն(տեսակներ)
         2. - գրիմավորում
         3. - բերանի խոռոչ և հարակից օրգաններ

[բառի օգտագործման սխեմա]

ENGLISH

[noun]

1. tooth
     Վիքիփեդիա: tooth
     Wiktionary: tooth
     Oxford: tooth

[բառի օգտագործման սխեմա]

РУССКИЙ

[имя существительное]

1. зуб
Վիքիփեդիա: зуб
Что-означает.рф: зуб

[բառի օգտագործման սխեմա]

ԱՐԵՎՄՏԱՀԱՅԵՐԵՆ

[գոյական]

1. ակռայ, ատամ
Վիքիփեդիա: ակռայ
Wiktionary: ակռայ

[բառի օգտագործման սխեմա]

Դասերը, որոնց պատկանում է

սրածայր օբյեկտ , ոսկոր (գլխի շրջանում)

Ենթատեսակները

առաջատամներ , ատամնակամուրջ , ժանիք , կաթնատամ , իմաստության ատամ , ատամնալիցք , միջատամնաճեղք , ճերմակաշար , սեղանատամ , ատամնաշար , ատամնարմատ

Բաղադրիչ մասերը

ատամնալիցք , ատամնափուտ , ատամի կակղան , էմալ , ատամոսկր , արմատ , ատամնախոռոչ , ատամնաբույն , ատամնաքար , ադամանտոբլաստ

Ոլորտում առկա հասկացողությունները

վերանկյունավոր ոսկոր , ատամնափուտ , էմալ , ոսկյա ատամնաշապիկ , կերամիկական ատամնաշապիկ , ատամի երեսպատում , ատամնաբույն , ատամնաշապիկ , ադամանտոբլաստ