Մայրաքաղաքը` Տոկիո 30.3 մլն մարդ
Ճապոնիան պետություն է Ասիայի խաղաղ օվկիանոսյան ափերից դեպի արևելք ընկած կղզեխմբերի վրա` աշխարհի այն կողմում, որտեղ ծագում է արևը: Ճապոնական դրոշի կարմիր շրջանակը խորհրդանշում է ծագող արևը: Այդ իսկ պատճառով Ճապոնիան անվանում են ՙ Ծագող արևի երկիր ՚:
Ճապոնական կղզիների աղեղը տարածվում է հյուսիսից հարավ` ավելի քան 3,5 հզ. կմ երկարությամբ, զբաղեցնում է 4 խոշոր ( Հոկայդո, Հոնսյու, Սիկոկու, Կյուսյու) և գրեթե 4հզ. մանր կղզիներ: Ճապոնական կղզիների գրեթե 3/4-ը զբաղեցնում են խիտ անտառներով ծածկված բարձրաբերձ երիտասարդ լեռները, որտեղ դեռ շարունակվում է լեռնակազմությունը: Ամենաբարձրը Ֆուձիյամա գործող հրաբուխն է ( 3776 մ ), որը ճապոնացիների սրբազան լեռն է, և յուրաքանչյուր ճապոնացի իր պարտքն է համարում տանն ունենալ Ֆուձիյամա լեռան նկարը: Ի դեպ` Ֆուձիյաման արտաքին գծագրությամբ շատ նման է Մասիսին: Ճապոնիայում այսօր էլ կան շատ գործող հրաբուխներ և հաճախակի են ուժեղ ու նույնիսկ կործանարար երկրաշարժերը: Առանձնապես մեծ ավերածություններ և մարդկային զոհեր են պատճառել 1903, 1923, 1994 թթ-ի երկրաշարժերը: Վերջին ուժգին երկրաշարժը Ճապոնիայում(9 մագնիտուդ ուժգնությամբ) գրանցվել է 2011 թ-ի մարտի 11-ին երկրի հյուսիս-արևելյան ափերի մոտ: Այդ երկրաշարժը և դրանից հետո առաջացած ցունամիի հզոր ալիքը մեծ ավերածությունների և բազմաթիվ մարդկային զոհերի պատճառ են դարձել:
Ճապոնական կղզիների մեծ ձգվածությունն անդրադառնում է կլիմայի վրա: Այն գերազանցապես մուսսոնային է, հաճախակի են արևադարձային փոթորիկները` թայֆունները, որոնք զգալի վնաս են պատճառում տնտեսությանը:Գետերը հորդառատ են, հարուստ սահանքներով ու ջրվեժներով: Խոշոր գետերն են Սինանոն, Տոնեն, Քիսոն, Իսիկարին, լճերից` Բիվան:
Երկրի տարածքի 2/3 մասն անտառածածկ է: Անտառների պահպանումը, բնական և արհեսական զբոսայգիների ստեղծումը, լանդշաֆտների բարելավումը ճապոնացիների կենցաղի անբաժանելի մասն են կազմում: Երկրի տարածքի 13%-ը հայտարարված է արգելոցային տարածք: Ամենախոշոր արգելոցներն են` Բանդայ Ասահին, Նիկոն, Տիբուն Սանգակուն, Կիրիսիման: Մեծ ժողովրդականություն է վայելում Հոնսյու կղզու Նիկո ազգային պարկը, որտեղ գտնվում է սրբազան Ֆուձիյամա լեռը: Ճապոնացիները նույնիսկ ունեն մի ասացվածք. ՙՈվ չի եղել Նիկոյում, նա չի կարող խոսել գեղեցիկի մասին՚:
Ճապոնիայում դաշտավայրերը քիչ են և ոչ մեծ: Դրանք գտնվում են ափամերձ շրջաններում: Ամենաընդարձակը Կոնտոյի դաշտավայրն է, որտեղ գտնվում է երկրի մայրաքաղաքը` Տոկիոն: Տոկիոն մայրաքաղաք է դարձել 1869 թ-ին և ստացել իր ներկայիս անվանումը, որը նշանակում է արևելյան մայրաքաղաք: Այն աչքի է ընկնում ծայրահեղ քաոսային կառույցներով, քաղաքին բնորոշ են երկնաքերերը, ստորգետնյա բազմաթիվ կառույցները և շենքերից բարձր, կամրջաձև ավտոմոբիլային ճեպընթաց մայրուղիները: Տոկիոն աշխարհի ամենագերբնակեցված քաղաքներից է: Բազմամիլիոն բնակչություն ունեն Տոկիո, Յոկոհամա, Օսակա, Նագոյա, Սապպորո, Սայտամա,Կիոտո և այլ քաղաքներ:
Բանկչության 99 % -ը Ճապոնացիներ են, նրանք հազվադեպ են հեռանում իրենց հայրենիքից, այդ պատճառով էլ արտասահմանում ապրում է ճապոնացիների ընդհամենը 1 %-ը: Ճապոնացիները դավանում են միաժամանակ 2 կրոններ` սինթոիզմ և բուդդայականություն: Սինթոիզմին ( ՙսինթո՚` աստվածային ճանապարհ) են հետևում հիմնականում կրոնակենցաղային ծեսերի, բուդդայականությանը` հոգեհանգստի, թաղման ծիսակատարությունների ժամանակ:
Ճապոնիան Ասիայի միակ երկիրն է, որը միջնադարում չի ենթարկվել ավերիչ ներխուժումների, իսկ հետագայում էլ խուսափել է գաղութային կախվածությունից:
Ճապոնիայի տարածքում մ.թ.ա. 7500 թ. - ից ձևավորվել են նոր քարեդարյան ձյոմոն, ավելի ուշ` էյայոի մշակույթները: Մ.թ. III դարում կազմավորվել է Յամատո ցեղային միությունը, որի հիման վրա էլ ձևավորվել է ճապոնական պետականությունը: Այն արդեն 710 թ. - ին ուներ իր մշտական մայրաքաղաքը` Նարան:
1192 թ. - ից Ճապոնիան ղեկավարվում էր սյոգունների կողմից, որոնք զինվորական առաջնորդներ էին և աջակցում էին ազնվական կալվածատերերին իրենց ռազմիկներով` սամուրայներով: 16 - րդ դարում Ճապոնիայում երևացին եվրոպացիները, որոնք առևտրին զուգահեռ տարածում էին քրիստոնեություն: Այդ պատճառով 1637թ. - ին սամուրայներն արգելեցին օտարերկրացիների մուտքը Ճապոնիա և երկիրը մեկուսացավ արտաքին աշխարնից: Սակայն1854թ. - ին զենքի գործադրման սպառնալիքով ԱՄՆ-ն հասավ նրան, որ որոշ նավահանգիստներ բացվեցին օտարերկրացիների համար:
1868թ. - ին սյոգունների կառավարությունը տապալվեց և իշանության գլուխ անցավ Մուցուհիտո կայսրը:
1894 - 1895թթ - ին Ճապոնիան պատերազմ սկսեց Չինաստանի, իսկ 1904 - 1905թթ. - ին` Ռուսաստանի դեմ:1910թ-ին Ճապոնիան բռնակցեց Կորեան` այն հայտարարելով իր գաղութը, իսկ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմն սկսվելուց հետո հարձակվեց ԱՄՆ-ին և Մեծ Բրիտանիային պատկանող խաղաղօվկիանոսյան ռազմական հենակետերի վրա: Երբ խորհրդային զորքերը ջախջախեցին Կվանտունյան բանակը, իսկ ԱՄՆ - ն 1945 թ-ին ատոմային ռումբեր նետեց Հիրոսիմա ( օգոգսոսի 6-ին ) և Նագասակի ( օգոստոսի 9-ին ) քաղաքների վրա, Ճապոնիան 1945 թ.-ի սեպտեմբերի 2-ին ստորագրեց անվերապահ կապիտուլյացիայի ակտը:
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո ճապոնական արդյունաբերությունը, շնորհիվ ամերիկյան և արևմտաեվրոպական կապիտալ ներդրումների, բուռն վերելք ապրեց: Այսօր Ճապոնիան աշխարհի երկրորդ խոշորագույն արդյունաբերական տերությունն է ԱՄՆ-ից հետո. իսկ որոշ ճյուղերում նույնիսկ առաջ է անցել նրանից:
Ավտոմեքենաշինությունը կենտրոնացած է ՙ Տոյոտա ՚, ՙ Նիսան ՚, ՙ Միցուբիշի՚, ՙ Հոնդա ՚ մենատիրությունների ձեռքում:
Ճապոնական դաշտերի գլխավոր մշակաբույսը բրինձն է, որը լիովին բավարարում է երկրին: Ճապոնիայում մշակվում են ցորեն, գարի, սոյա, շաքար և այլ սննդամթերքներ, որոնց զգալի մասն արտահանվում է:
Թեպետ ճապոնական քաղաքներում շատ են եվրոպական խոհանոց ունեցող ճաշարաններն ու ռեստորանները, ճապոնացիներն հիմնականում սնվում են իրենց ավանդական կերակրով` անալի եփած բրնձով, որն ուտում են թասիկներից` ձողիկներով: Օգտագործում են նաև աղ դրած բանջարեղեն ու ձկնեղեն, ծովամթերք: Ի դեպ ձկան որսով ( տարեկան 10 մլն տ ) Ճապոնիան աշխարհում զբաղեցնում է առաջին տեղը:
Դասերը, որոնց պատկանում է |
Ենթատեսակները |
Բաղադրիչ մասերը |
Ոլորտում առկա հասկացողությունները |