Բացատրություն
https://lh3.googleusercontent.com/-Q6xH6wM2wn2gF9-bERok8YO6nf8HA9J7biKFTPH8IY=w550-h359-no
Ատամ, լորձաթաղանթի ոսկրացած պտկիկներ, որոնք ծառայում են ուտելիքի մեխանիկական մշակման համար: Մարդու օրգանիզմի ամենակարծր մասերից են: Նրանց օգնությամբ մարդը ծամում, մանրացնում է սնունդը, ուստի ատամները պետք է շատ ամուր լինեն: Մարդկանց ատամները կարևոր դեր ունեն նաև խոսքում՝ որոշ հնչյունների արտաբերման համար:
Էվոլյուցիայի ընթացքում ատամներն առաջացել են ջրում բնակվող ողնաշարավոր կենդանիների հեռավոր նախնիների մարմինը ծածկող թեփուկների ձևափոխման արդյունքում:
Կենդանիների ատամները պաշպանության, հարձակման և որսը բռնելու միջոց են: Տարբեր կենդանիների ատամների ձևերը տարբեր են. ձկների ատամներն ավելի հասարակ են, կոնաձև, կաթնասուններինը բարդ են՝ առանձին խմբերի (կտրիչներ, ժանիքներ, աղորիքներ) բաժանված: Առավել զարգացած են կրծողների կտրիչները, գիշատիչների՝ ժանիքները: Հաճախ ժանիքները որոշ կենդանիների (վարազ, ծովափիղ, փիղ) արական սեռի հատկանիշ են: Լավ զարգացած են խոտակեր կենդանիների աղորիքները:
Մարդկանց ատամները ծնոտների վրա տեղադրված են այնպես, որ դրանց պսակները գոյացնում են, այսպես կոչված, ատամնային աղեղներ կամ շարքեր: Հասուն մարդու յուրաքանչյուր ատամնաշար պարունակում է 16 ատամ՝ 4 կտրիչ, 2 ժանիք, 4 փոքր և 6 մեծ աղորիքներ, որոնք տարբերվում են իրենց ձևերով և ատամների քանակով: Վերին և ստորին ատամնաշարերն իրար կցելիս ատամները միակցվում են որոշակի փոխհարաբերությամբ, որը կոչվում է ատամնակծվածք:
Ատամների զարգացումը բարդ գործընթաց է. այն սկսվում է սաղմի զարգացման վաղ փուլում և շարունակվում մինչև 18-20 տարեկանը: Կաթնատամների ծկթումը, այսինքն՝ լնդերի բարակելը և պսակի երևան գալը բերանի խոռոչում սկսվում է արտաարգանդային կյանքի 7-րդ ամսից և վերջանում 3-րդ տարվա սկզբում (առաջինը ծլում են ստորին միջային կտրիչները): Կաթնատամները 20-ն են: Ծնոտների յուրաքանչյուր կեսի վրա կա՝ երկու կտրիչ, մեկ ժանիք և 2 աղորիքներ:
Կաթնատամներն ունեն մի քանի առաձնահատկություններ, փոքր են, ունեն քիչ թմբիկներ և արմատները հեռացած են իրարից, որոնց արանքներում գտնվում են մնայուն ատամների սաղմերը: Մնայուն և կաթնատամների արմատների թիվը նույնն է:
Երեխայի ատամների ձևավորման համար կարևոր նշանակություն ունի հղիության նշված ժամկետներում մոր և երեխայի լիարժեք սնունդը, ոչ ճիշտ սնուցումը, հյուծող հիվանդությունները, հատկապես հղի կնոջ և կրծքի երեխայի սննդում վիտամինների, կալցիումի և ֆոսֆորի աղերի անբավարարությունը նպաստում է ատամների պինդ հյուսվածքների ձևավորման խանգարմանը: Նման ատամներն ավելի շուտ են ախտահարվում:
Translate using google
[գոյական]Wiktionary: ատամ
[ոլորտ]2. - գրիմավորում
3. - բերանի խոռոչ և հարակից օրգաններ
[բառի օգտագործման սխեմա]
Դասերը, որոնց պատկանում է
|
|
Ենթատեսակները |
|
առաջատամներ
,
ատամնակամուրջ
,
ժանիք
,
կաթնատամ
,
իմաստության ատամ
,
ատամնալիցք
,
միջատամնաճեղք
,
ճերմակաշար
,
սեղանատամ
,
ատամնաշար
,
ատամնարմատ
|
|
Բաղադրիչ մասերը |
|
ատամնալիցք
,
ատամնափուտ
,
ատամի կակղան
,
էմալ
,
ատամոսկր
,
արմատ
,
ատամնախոռոչ
,
ադամանտոբլաստ
,
ատամնաբույն
,
ատամնաքար
|
|
Ոլորտում առկա հասկացողությունները |