Բացատրություն
Ջազ (անգլերեն jazz), ժամանակակից պրոֆեսիոնալ երաժշտության ժանր, ձև: Հիմքում ընկած է ամերիկյան սևամորթների հոգևոր (սպիրիչուելս) և աշխարհիկ (բլյուզ) երգը:
Ջազի առանցքն է անընդմեջ, փոքր-ինչ ՙճոճվող՚ ռիթմը, հարմոնիկ հենքը ` 8-12-16 տակտանոց բլյուզը: Առաջացել է ԱՄՆ-ի հարավային նահանգներում 19-րդ դարի 80-ական թթ.: Սկզբնական շրջանում ` հիմնականում, իսկ մեր օրերում` մասնավորապես, ջազը կատարողական արվեստ է , ուր դրսևորվում է տրված թեմայի և հարմոնիայի շուրջը կատարողի հանպատրաստից ստեղծագործելու ունակությունը և անհատականությունը:
Առանձնահատկություններնե են. սինկոպաներով հարուստ կայուն ռիթմիկ բաբախում (beat) , մաժոր լադում 3-րդ, 5-րդ, 7-րդ աստիճանների իջեցում ( անգլերեն blue notes-երկնագույն նոտաներ), հաճախակի կրկնվող մեղեդային և ռիթմիկ կառույցներ` ՙռիֆֆ՚ -եր, նվագարանի տեմբրային խտացված տարբեր ձուլվածքներ, գործիքների ծայրահեղ հնչյունների օգտագործում, իմպրովիզացիայի ընթացքում ռիթմիկ ու կառուցվածքային փոփոխումների ազատություն և այլն:
ՙՋազ՚ հասկացությունը ի սկզբանե կապվում է Նյու Օռլեանի, իսկ հետագայում Չիկագոյի գիշերապանդոկներում ու տոնավաճառներում հանդես եկող բազմաթիվ այսպես կոչված ՙջազ-բենդ՚ - ների գործունեության հետ, որոնք ընդգրկում էին ռիթմ-սեկցիա (բանջո կամ կիթառ, կոնտրաբաս կամ փողային բաս, հարվածային գործիքներ և դաշնամուր) և փողային գործիքներ` կլառնետ, շեփոր, տրոմբոն:
Ջազի ճյուղավորումներից են ` ՙռիթմ-էնդ-բլյուզ՚(անգլ. rhythm-and-blues, սևային բլյուզային երգեցողության ակտիվ ռիթմի առկայությամբ), ՙսոուլ՚ (անգլ. soul-ոգի, սևական հոգևոր երգեցողության աշխարհիկ տարբերակ), վերջինների ձուլվածքը առաջացրեց պարային ռոք-ն-ռոլլ, հետագայում` բիգ-բիթ (անգլ.big beat- մեծ կամ ուժեղ հարված), որից ճյուղավորվեց ՙպոպ երաժշտությունը՚, ինքնատիպ ջազ-ռոք (անգլ. jazz-rock) ազատ ձևը (Հ.Հենքոք, Չ.Կորեա)` էլեկտրոնային գործիքների և սինթեզատորների օգտագործմամբ, լատինաամերիկյան և աֆրիկական ռիթմերի հարուստ բազմազանությամբ, հարմոնիկ ազատությամբ:
ՙԲիթլզ՚-ը, ՙՉիկագո՚-ն, ՙԲլադ, Սուիթ էնդ Թիերս՚-ը և ՙՌոլլինգ Սթոունզ՚-ը բարձր գեղարվեստական նմուշներ տվեցին ազգային ,ժողովրդական, ջազային և կամերային երաժշտության էլեմենտների յուրօրինակ համաձուլվածքով: Ջազի առանձին արտահայտչամիջոցների դիմել են Կ.Դեբյուսին, Մ.Ռավելը, Ի.Ստրավինսկին, Ջ.Գերշվինը, Դ.Միյոն, Ս.Ռախմանինովը, Է.Կշենեկը, Դ.Շոստակովիչը, Ա.Խաչատրյանը, Ռ.Շչեդրինը և ուրիշներ:
Հայաստանում առաջին ջազ-նվագախմբերը կազմվեցին 1935 թվականին:
Տես նաև՝ http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=1&hId=1553
Translate using google
[գոյական]Wiktionary: ջազ
[ոլորտ]2. - երաժշտության ոլորտ
3. - մշակույթի ոլորտ
Դասերը, որոնց պատկանում է
|
|
Ենթատեսակները |
|
Ոլորտում առկա հասկացողությունները |