Մաշտոց - (Մաշտոց ծիսարան կամ Ծիսարան), Հայ Առաքելական Եկեղեցու ծիսական գիրք: Պարունակում է ծեսերի և խորհուրդների կարգը և աղոթքները:

Անվանումը

Անվանվան ծագումը կապվում է կամ Մեսրոպ Մաշտոցի և կամ Մաշտոց Ա Եղվարդեցի կաթողիկոսի անունների հետ: Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ծիսական արարողակարգերի կանոնակարգմամբ զբաղվել է Սահակ Պարթև կաթողիկոսը, և ոչ թե Մեսրոպ Մաշտոցը` ուսումնասիրողների մի մասը կարծում է, որ Մաշտոց կաթողիկոսն է կարգավորել նախորդ հայրապետների (Գրիգոր Ա Լուսավորչից սկսած) կողմից տարբեր ժամանակներում Հայոց եկեղեցու ծիսական համակարգ ներմուծված կանոնները, ամոփել է դրանք մեկ ժողովածուի մեջ: Իր անունով էլ ժողովածուն կոչվել է Մաշտոց:

Հնատիպ Մաշտոց

Մաշտոց ծիսագրքի երեք տեսակ գոյություն ունի.

Ձեռաց Մաշտոց

Կոչվում է նաև Հասարակ կամ Փոքր Մաշտոց և պարունակում է քահանայի կողմից կատարվող խորհուրդներն ու օրհնությունները.

1. Կանոն ի Տաճար ընծայման նախքան զՄկրտութիւնն

2. Կանոն կենդանարար Սուրբ Մկրտութեան

3. Կանոն դրոշմ կատարելոյ

4. Կարգ քառասնօրէին

5. Կանոն նշան օրհնելոյ

6. Կանոն կուսի պսակի

7. Կանոն երկրորդ պսակի

8. Կանոն թաղման ննջեցելոց աշխարհականաց

9. Տան կարգն

10.Եկեղեցւոյ կարգն

11.Գերեզմանի կարգն

12.Վերջին աղօթք ի տանն ննջեցելոյն

13.Կանոն մեծի այգուց կատարելոյ

14.Կանոն մեծի եօթն աւուր կամ քառասնօրեայ եւ կամ տարեմուտ կատարելոյ

15.Կանոն տղայաթաղ կատարելոյ

16.Տան կարգն

17.Եկեղեցւոյ կարգն

18.Գերեզմանի կարգն

19.Վերջին աղօթք ի տանն ննջեցելոյն

20.Կանոն տղայի այգուց կատարելոյ

21.Կանոն տղայի եօթն աւուր կամ քառասնօրեայ եւ կամ տարեմուտ կատարելոյ

22.Կանոն աղ օրհնելոյ

23.Կանոն օրհնութեան մատաղի

24.Կանոն եկեղեցւոյ զգեստ եւ այլ սպասս օրհնելոյ

25.Կանոն նոր գիրք օրհնելոյ

26.Կանոն սկիհ եւ մաղզմայ օրհնելոյ

27.Կանոն ջրհոր օրհնելոյ

28.Կանոն զարտորայս, զսերմանիս զարմտիս եւ զհնձան օրհնելոյ

29.Աղօթք վասն երաշտի

30.Կանոն նորակերտ բնակութիւն եւ տուն օրհնելոյ

31.Կանոն նորոգ սափրելոյ զհերս պատանւոյն

32.Կանոն խաչալուայ առնելոյ որ կոչի Խաչահանգիստ

33.Կանոն դժուարածին յղի կնոջ

34.Կանոն գիշերային ժամու աղոթից

35.Կանոն վասն այսահարաց եւ լուսնոտից Սրբոյն Գրիգորի Նարեկացւոյ յաղօթամատոյց գրոց (բան ՂԱ)

36.Աւետարանք բժշկութեան

37.Աղօթք Սրբոյն Գրիգորի Նարեկացւոյ վասն բժշկութեան (բան ԺԸ)

38.Տնօրհնէք ի Սուրբ Ծննդեան

39.Տնօրհնէք ի Սուրբ Զատկի

Մաշտոց ծիսարանի տիտղոսաթերթ

Մայր Մաշտոց

Պարունակում է այն խորհուրդները, որոնք կատարվում են եպիսկոպոսի կողմից.

Ձեռնադրութիւն

Գաւազանի տուչութիւն

Եկեղեցւոյ օծում

Քահանայաթաղ

Հայր Մաշտոց

Պարունակում է.

Կաթողիկոսի օծում

Միւռոնի օրհնութիւն

Մաշտոց ծիսարան Մկրտության

խորհուրդը կատարող քահանայի ձեռքին:

Աղբյուրներ

Մաշտոց, Էջմիածին, 2001,

Մ. արք. Օրմանեան, Ծիսական բառարան, Մոնթրէալ 2001

http://ru.wikipedia.org/wiki/????:??????????_???????_????_1703.jpg