[դերանուն]

I. Հարցական:

Արտահայտում է՝

1. Հարցում առարկայի՝ երևույթի՝ հատկանիշի ևն մասին: Ի՞նչ ես բերել մեզ:

2. Հարցում գործողության մասին: Ի՞նչ ես անում:

3. Ընդհանուր հարցում՝ նախադասության իմաստով կամ ասածը կրկնելու համար: -Նա դեռ հիվանդ է: - Ի՞նչ:

4. Հռետորական հարցման և բացականչական նախադասությունների մեջ նշանակում է՝ Ոչ այլ ինչ, ուրիշ ոչինչ: Գրում եմ ձեզ, ի՞նչ Է մնում, ՞ինչ կարող եմ ասել ուրիշ (Ա. Պուշկին):

5. Հարցում քանակի՝ չափի մասին՝ Որքան, ինչքան նշանակությամբ: Ի՞նչ արժե այս կտորը:

6. Հռետորական հարցման և բացականչական նախադասությունների մեջ արտահայտում Է կասկած կամ ժխտում: Ի՞նչ օգուտ ձեր հասնելուց, երբ կռիվն արդեն վերջացել Է:

7. Հարցում որպիսության՝ հատկության մասին: Ի՞նչ մարդ Է քո ծանոթը:

8. Հռետորական հարցման և բացականչական նախադասությունների մեջ արտահայտում Է արհամարհանք՝ Վատ, անարժան նշանակությամբ: Նա ի՞նչ բժիշկ Է. տգետի մեկն Է:

II. Անորոշ:

1. Ինչ-որ: Թող այդ անվանեն նյարդախտ, ծերունական խելագարություն, ինչ սրտները կուզի (Հ. Սենկևիչ):

2. Հռետորական հարցման և բացականչական նախադասությունների մեջ, ժխտական բայաձևի հետ՝ Շատ բան, ամեն բան, ամեն ինչ: Ինչե՞ր միայն չեն կատարի ամբոխները խելագարված (Ե. Չարենց):

3. Հռետորական հարցման և բացականչական նախադասությունների մեջ՝ դա ի՞նչ Է որ, ոչ թե: Ի՞նչ խոսել, ի՞նչ շշնջալ, որոտում, ճչում Էինք (Հ. Հովհաննիսյան):

4. (հնացած) Փոքր-ինչ, մի քիչ, որոշ չափով: Ցնցվել ինչ հոգով... թեթև քայլերին հետևել աչքով և մեղմ հառաչել - ահա ողջ նորա սիրո պահանջը (Հ. Հովհաննիսյան):

III. Ցուցական:

Արտահայտում է՝

Ընդհանրացում կամ ամփոփում:

Ահա թե ինչ:

IV. Հարաբերական:

Կապում Է գլխավոր նախադասության հետ՝

1. Խնդիր երկրորդական նախադասությունը՝ Ինչը որ, ինչ բան որ, նշանակությամբ: Ամեն բան, ինչ պահանջել է, արել է:

2. Երկրորդական ենթակա նախադասությունը՝ Ինչը որ, ինչ բան որ նշանակությամբ: Ինչ ընկավ նրա ձեռքը, կորած Է:

V. Գործածվում է իբրև բացականչություն՝

Զարմանք, հիացմունք արտահայտելու համար:

Նա գլուխը խոթում Էր անգամ տանտիրուհու պահարանը, դռան հայելուն Էր դիպչում, որի մեջ արտացոլվում Էին ի՞նչ հագուստներ (Ա. Հակոբյան):

2)

[շաղկապ]

I. Կապում է գլխավոր նախադասության հետ՝

1. Լրացում երկրորդական նախադասությունը՝ Որ նշանակությամբ: Չորրորդն օրն է, ինչ շարունակվում են ցույցերը:

2. Ժամանակի պարագա երկրորդական նախադասությունը՝ Երբ, որ ժամանակ նշանակությամբ: Այն բանից հետո, ինչ... ընդամենը մի ժամում այրվեց ու մոխիր դարձավ ամբողջ մի թադամաս, ազդանշանից ահաբեկվում Էին նույնիսկ ամենաքաջ մարդիկ (Բ. Քելլերման):

3. Ժամանակի պարագա երկրորդական նախադասությունը՝ Երբվանից, որ ժամանակից որ նշանակությամբ: Լուսինն Է՛լ չի նայում լճակին լուռ, ինչ մենք հեռացել ենք նրա ափից (Հ. Հովհաննիսյան):

4. Երկրորդական չափի ու քանակի պարագա նախադասությունը՝ համեմատության իմաստով՝ Որքան-որ, որչափ որ նշանակությամբ: Ինչ ուրիշի տղաները տարով էին հասակ առնում, Մհերն օրով էր մեծանում (Սարմեն):

II. Կապում է համադաս զիջական-հակադրական նախադասությունները՝ մեծ մասամբ Էլ բառի հետ՝ Որքան էլ որ նշանակությամբ:

Ինչ չքնաղ էլ այգի լինի, ես միշտ տեսնում եմ աչքերիս դեմ մի արծաթաճյուղ փշատենի (Հ. Հովհաննիսյան):

III. Իբրև տրոհական շաղկապ կապակցում է միմյանց հետ նախադասության բազմակի անդամները՝ կրկնվելով յուրաքանչյուրից առաջ՝ Թե... թե նշանակությամբ:

Ինչ նա, ինչ դու՝ մի բան եք:

IV. Կազմում է համեմատություն արտահայտող կապակցություններ՝ Ինչպես նշանակությամբ:

Դու կմնաս, ինչ երգն ազատ (Ս. Տարոնցի):

V. (եղանակավորող բառ)

1. Արտահայտում Է՝ արհամարհանք՝ անբավականություն: Ի՞նչ ընկերներ ես գտել:

2. Հիացմունք: Ի՞նչ հերոսներ կորցրինք:

3. Բաղձանք, իղձ: Ախ, ինչ կուզեի մոռանալ աշխարհ (Հ. Հովհաննիսյան):